Aflahlutdeild stærstu útgerða

12.4.2019

Stærstu útgerðirnar

Fiskistofa hefur eftirlit með því að yfirráð einstakra aðila yfir aflahlutdeildum fari ekki umfram þau mörk sem lög kveða á um. Í eftirfarandi töflum kemur fram staða aflaheimilda þeirra 100 útgerða sem réðu yfir mestum aflahlutdeildum 31. mars sl. eftir úthlutun aflamarks í deilistofnum á nýju almanaksári.  Hefð er fyrir að bíða eftir úthlutun í loðnu á útmánuðum til þess að áhrif hennar skili sér inn í útreikninganna.  Eins og alkunna er varð sú bið æði löng og árangurslaus að þessu sinnni. Sambærilegar upplýsingar koma einnig fram um þær 50 útgerðir sem ráða yfir mestum krókaaflahlutdeildum.

Á meðfylgjandi töflum eru hlutdeildir brotnar niður á kennitölur einstakra lögaðila, en ekki hefur farið fram skoðun á því hvort fyrirtæki teljist vera í eigu tengdra aðila skv. 13. gr. laga nr. 116/2006.  Fiskistofa skoðar slík möguleg tengsl aðila sérstaklega á grundvelli þessara gagna.

Útreikningur á hlut einstakra fyrirtækja í öllum aflahlutdeildum fer fram á grundvelli 3. mgr. 13. gr. laga nr. 116/2006. Úthlutað aflamark fyrirtækis í hverri kvótategund á grundvelli hlutdeilda er reiknað til þorskígilda. Þorskígildin sem þannig eru eignuð hverju fyrirtæki eru síðan lögð saman. Hlutfall þorskígilda sem tilheyra fyrirtæki fæst með því að deila heildartölu úthlutaðra þorskígilda upp í þau þorskígildi sem tilheyra fyrirtækinu. Sú hlutfallstala sýnir hve stórt hlutfall hlutdeildir fyrirtækis eru af öllum hlutdeildum. Útreikningurinn til þorskígilda tekur til allra tegunda annarra en þeirra sem alfarið veiðast utan íslenskrar lögsögu en eru þó kvótabundnar, þ.e. þorskur í Barentshafi og rækja á Flæmingjagrunni eru ekki talin með.

Aflahlutdeild 31. mars 2019 - 100 stærstu

Krókaaflahlutdeild  31. mars 2019 - 50 stærstu

Litlar breytingar eru á hvaða fyrirtæki eru í efstu sætunum frá því sams konar upplýsingar voru birtar í september  sl. í kjölfar úthlutunar aflamarks í upphafi nýs fiskveiðiárs. Eins og undanfarin ár eru HB Grandi og Samherji í tveimur efstu sætunum. HB Grandi er með um 9,8% af hlutdeildunum en var í september með 10,4%. Samherji er með 6,8%. Samanlagt ráða þessi tvö stærstu útgerðarfyrirtæki landsins því yfir 16,6% af hlutdeildunum í kvótakerfinu. Í 3. til  5. sæti eru  FISK-Seafood Sauðárkróki, Þorbjörn í Grindavík og Síldarvinnslan í Neskaupstað.

Þegar skoðuð er krókaaflahlutdeild útgerða þá er röðin á stærstu útgerðunum þannig að Grunnur ehf í Hafnarfirði með 4,6% krókaaflahlutdeildanna.  Í öðru og þriðja sæti eru Jakob Valgeir í Bolungarvík og Einhamar Seafood með  um 4,1% hvort útgerð.

Hér má sjá til samanburðar töflur frá september 2018 yfir þær útgerðir sem þá réðu yfir mestum aflaheimildum:

Aflahlutdeild 1. september 2018 - 100 stærstu

Krókaaflahlutdeild  1. september 2018 - 50 stærstu

Fjöldi útgerða sem ráða yfir hlutdeildum

Fiskistofa hefur fylgst með fækkun útgerða sem ráða yfir hlutdeildum undanfarin ár. Frá fiskveiðiárinu 2005/2006hefur þeim fækkað úr 946 í 446 nú í lok mars sl. eða um 500 útgerðir.  Handhafar bæði  aflamarkshlutdeilda og krókaaflamarkshlutdeilda eru hér taldir með. 

Reglur og eftirlit með hámarkshlutdeildum

Samkvæmt lögum um stjórn fiskveiða má heildaraflahlutdeild fiskiskipa í eigu einstakra eða tengdra aðila ekki fara yfir 12% af samanlögðu heildarverðmæti aflahlutdeilda allra tegunda. Þá má aflahlutdeild í þorski ekki fara yfir 12%. Í ýsu, ufsa, grálúðu, steinbít, síld og loðnu má hún ekki fara yfir 20% og í karfa ekki yfir 35%.

Heildarkrókaaflahlutdeild einstakra eða tengdra aðila má ekki fara yfir 5% af samanlögðu heildarverðmæti krókaaflahlutdeilda. Þá má krókaaflahlutdeild fiskiskipa í eigu einstakra eða tengdra aðila ekki fara yfir 4% í þorski og 5% í ýsu.

Þeim sem vilja kynna sér frekar reglur um hámarksaflahlutdeildir er bent á ákvæði 13. og 14. gr. laga um stjórn fiskveiða nr. 116/2006 með síðari breytingum.

Fjórar útgerðir fara lítillega yfir hámarkshandhöfn á krókaaflahlutdeildum í þorski að þessu sinni. Það sem þær fara umfram 4% hámarkið hver um sig  er á bilinu 0,005 til 0,007 prósentustig. Fyrirtækin hafa  ákveðinn frest til að leiðrétta þá stöðu og mun Fiskistofa fyljga því máli eftir í samræmi við reglur þar um.